Việc gia hạn Thông tư 02 giãn nợ cho người dân, doanh nghiệp đến hết năm nay được coi là cần thiết tại thời điểm này. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lo ngại, việc gia hạn sẽ làm tăng nợ xấu trong bối cảnh nợ xấu đang tăng như hiện nay.
Ngân hàng Nhà nước khẳng định, kéo dài Thông tư 02 đến cuối năm sẽ không ảnh hưởng đến cơ chế trích lập dự phòng rủi ro do kéo dài thời gian cơ cấu nợ và giữ nguyên nhóm nợ đối với hệ thống. Ngoài ra, kéo dài Thông tư 02 sẽ góp phần làm giảm mức độ gia tăng nợ xấu nội bảng của tổ chức tín dụng và tạo điều kiện cho tổ chức tín dụng thực hiện hỗ trợ cho khách hàng.
Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, đến cuối tháng 5, nợ xấu nội bảng của hệ thống các tổ chức tín dụng là 833.300 tỷ đồng, tăng 10,8% so với cuối năm 2023. Tỷ lệ nợ xấu nội bảng ở mức 4,94%, nếu cộng với nợ bán cho Công ty Quản lý tài sản (VAMC) chưa xử lý và các khoản tiềm ẩn trở thành nợ của hệ thống các tổ chức tín dụng thì con số này tăng lên 6,9% (cuối năm 2023 là 6,91%).
Nợ xấu ngân hàng đang gia tăng.
Trong 5 tháng đầu năm, toàn hệ thống xử lý được 96.700 tỷ đồng nợ xấu, tăng 28,9% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, xử lý nợ xấu bằng dự phòng rủi ro ở mức cao, chiếm 48,9% tổng nợ xấu được xử lý.
Theo nhận định của nhiều chuyên gia, việc tiếp tục Thông tư 02 có thể có lợi trước mắt cho người đi vay và cả ngân hàng, song kéo dài quy định này cũng có những điểm lo ngại, đặc biệt khi quy định này hết hiệu lực sẽ tạo áp lực lớn về nợ xấu cho hệ thống vì nợ xấu (nợ nhóm 3 đến nhóm 5) vốn đã không được thể hiện một cách chính xác.
Với quy định này, những con số về tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng sẽ thấp hơn thực tế. Như vậy, rủi ro nợ xấu vẫn luôn thường trực, chỉ có điều con số sẽ đẹp hơn trong hiện tại nhờ được đẩy cho tương lai, còn thực chất các nhà băng phải tăng trích lập dự phòng rủi ro. Vì thế, rất có thể tỷ lệ nợ xấu sẽ tăng đột biến, các khoản nợ nhảy nhóm khi thông tư này hết hiệu lực vào cuối năm.
PGS.TS Nguyễn Hữu Huân – Đại học Kinh tế TPHCM đánh giá việc áp dụng Thông tư 02 giống như việc “làm mát” một động cơ đang quá nóng bằng cách tắt đồng hồ đo nhiệt độ của nó. Điều này giúp cho chúng ta có cảm giác là động cơ không còn nóng nữa vì không biết nhiệt độ của nó là bao nhiêu, nhưng thực tế thì nó vẫn nóng và ngày càng nóng hơn.
Theo ông Huân, nếu cuối năm nay, Ngân hàng Nhà nước không kéo dài Thông tư 02, lúc đó tỷ lệ nợ xấu có thể tăng lên rất lớn, thậm chí gấp đôi gấp ba so với con số hiện nay nếu các doanh nghiệp vẫn chưa tăng được dòng tiền, hiệu quả kinh doanh chưa cải thiện. Điều này tạo rủi ro tiềm ẩn cho hệ thống ngân hàng.
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cũng bày tỏ lo ngại về mặt trái của chính sách này. Đó là việc có những doanh nghiệp tích cực tận dụng chính sách nhưng cũng sẽ có những doanh nghiệp không tận dụng được cơ hội từ nguồn vốn này. Vì thế, nếu ngân hàng cứ cho vay thì gánh nặng sẽ tăng cho bản thân doanh nghiệp, nợ xấu cũng tăng cao, kéo theo nguy cơ mất vốn.
Ông Thịnh cũng cảnh báo khi thông tư này hết hiệu lực, nếu các doanh nghiệp không phục hồi, rủi ro nợ xấu có thể tăng lên, ảnh hưởng tiêu cực đến cả doanh nghiệp, bên vay và tổ chức tài chính.
Trong báo cáo mới đây, Công ty chứng khoán Rồng Việt cho biết, nợ cơ cấu lại thời hạn và giữ nguyên nhóm nợ Thông tư 02 tăng khá mạnh với tổng giá trị nợ gốc và lãi đã tăng thêm 25,5% so với cuối năm 2023 lên 230.400 tỷ đồng. Ngoài ra, số lượt khách hàng được cơ cấu lại thời hạn nợ và giữ nguyên nhóm nợ cũng tăng mạnh, từ 188.000 lượt lên 282.000 lượt tính đến cuối tháng 6 năm nay.
