Mắm bò hóc là một trong những gia vị không thể thiếu trong ẩm thực Khmer Nam Bộ tại tỉnh Trà Vinh. Chính gia vị này tạo nên hương vị đặc trưng cho nhiều món ăn nổi tiếng như bún nước lèo, canh Xiêm-lo,…
Xuất hiện trong chương trình Kính Đa Chiều, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Trà Vinh – Thạch Bồi giới thiệu nhiều món ăn đặc trưng địa phương cũng như quảng bá nét ẩm thực truyền thống, mang đậm dấu ấn của cộng đồng dân tộc Khmer Nam Bộ nói chung và tỉnh Trà Vinh nói riêng.
Theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Trà Vinh, ẩm thực dân tộc Khmer có hai góc độ nổi bật. Góc độ đầu tiên là tính mộc mạc, đơn thuần và gần gũi với cuộc sống của đồng bào làng quê phum sóc. Vì ở những vùng này, người dân thường tự tay bắt cá, tôm, tép ngoài đồng và chế biến với những các loại rau rừng như bình bát, rau ngót,… Chẳng hạn như món canh Xiêm-lo (Sim-lo) – một món ăn đặc trưng của người Khmer được nấu từ những nguyên liệu dân dã, đậm hương vị đồng quê.
Góc độ thứ hai là sự bài bản trong cách chế biến các món ăn. Phó Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Trà Vinh cho biết, những gia vị truyền thống của người Khmer Nam Bộ tại tỉnh Trà Vinh như mắm bò-hóc (prahok hay pro hoc) được đưa vào ẩm thực một cách bài bản đã tạo nên món ăn đặc trưng, làm say lòng du khách.
Khách mời Thạch Bồi nhấn mạnh ẩm thực đồng bào Khmer đa dạng và rất ngon. Nam khách mời lấy ví dụ một trong những món ăn nổi tiếng nhất của người Khmer ở Trà Vinh là bún nước lèo. Bất cứ ai, dù trong hay ngoài nước khi đến với Trà Vinh cũng phải tìm để thưởng thức món ăn này. Ngoài bún nước lèo, người Khmer tại tỉnh Trà Vinh còn có món somlo m’chu – canh chua bò Khmer được nấu từ thịt bò cùng nghệ, sả, lá me, lá giang,… nhưng được biến tấu khi nấu với da bò, lỗ tai hay mõm bò, vừa tạo nên sự đa dạng, vừa giữ gìn ẩm thực truyền thống của đồng bào dân tộc Khmer Nam Bộ tại tỉnh Trà Vinh.
Ngoài ra, món canh chua Trà Vinh cũng đặc biệt hơn so với các tỉnh thành Tây Nam Bộ khi sử dụng mắm bò hóc để chế biến. Khách mời Thạch Bồi tiết lộ hầu như nhà ai ở Trà Vinh cũng có hủ mắm bò hóc tự làm hoặc mua dự trữ vì người dân thường dùng loại mắm này để nêm nếm cho món canh chua lá me, trái me,… tạo nên hương vị đặc trưng không nơi nào có được. Do đó, ông Thạch Bồi tiết lộ những người Trà Vinh xa quê mỗi khi trở về đều tìm lại món canh chua nêm mắm bò hóc, một món ăn không thể nào quên.
Cũng theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Trà Vinh, mắm bò hóc thường được làm từ cá lóc hoặc cá rô, cá sặc, sau đó mang ủ trong một thời gian. Mắm bò hóc ủ càng lâu lại càng ngon.
Theo ông Thạch Bồi, dù trong 13 tỉnh thành Đồng bằng sông Cửu Long có nhiều đồng bào dân tộc Khmer sinh sống nhưng mắm bò hóc của mỗi tỉnh thành lại khác nhau. Nếu như mắm bò hóc ở Sóc Trăng có vị hơi ngọt thì mắm bò hóc ở Trà Vinh lại vừa miệng nên khi nêm nước dùng của bún nước lèo thì phù hợp với nhiều người, kể cả khách du lịch từ phương xa.
Clip Mắm bò hóc – nét văn hóa ẩm thực độc đáo của đồng bào Khmer Nam Bộ:
Bên cạnh các món ăn từ mắm bò hóc thì bánh thốt nốt cũng là một trong những đặc sản nổi tiếng của tỉnh Trà Vinh. Trong đó, cây thốt nốt cũng là một biểu trưng trong văn hóa ẩm thực của người Khmer Nam Bộ. Tuy nhiên, số lượng cây thốt nốt ở Trà Vinh ít hơn so với An Giang, Kiên Giang. Tại Trà Vinh, cây thốt nốt tập trung ở hai địa điểm gồm ấp Ba Cụm, xã Ngọc Biên và ấp Xoài Lơ, xã An Quảng Hữu, huyện Trà Cú.
Theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Trà Vinh, cây thốt nốt có hai loại, một loại dùng để lấy thốt nốt chua và một loại thốt nốt ngọt dùng để làm đường. Từ đường thốt nốt, người dân có thể biến nhiều món ăn khác nhau như nêm nếm canh chua hay trộn cốm dẹp trong lễ hội Ok Om Bok vào tháng 10 âm lịch hàng năm. Đặc biệt, cốm dẹp trộn bằng đường thốt nốt mang một mùi thơm đặc biệt khó tả. Dù số lượng cây thốt nốt ở Trà Vinh không nhiều so với các tỉnh khác nhưng người dân trong tỉnh vẫn sẵn lòng san sẻ cùng nhau, bên cạnh việc nhập đường thốt nốt từ tỉnh An Giang hay Kiên Giang.
Cuối chương trình, host Phương Uyên gửi lời chúc sức khỏe đến Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Trà Vinh – Thạch Bồi để có thêm nhiều hoạt động ý nghĩa nhằm quảng bá văn hóa ẩm thực Trà Vinh, đặc biệt là ẩm thực của người dân Khmer Nam Bộ đến với đông đảo bạn bè trong nước lẫn quốc tế.
Kính Đa Chiều là chương trình talkshow sở hữu format mới lạ và đầy hấp dẫn. Mỗi tập phát sóng của Kính Đa Chiều sẽ cùng bàn luận, đối thoại về một chủ đề hoặc một sự kiện đang được quan tâm xoay quanh những câu chuyện về văn hóa. Các khách mời đến với chương trình đều là những nghệ sĩ nổi tiếng, được khán giả mến mộ. Chương trình hứa hẹn mang đến cái nhìn đa chiều thông qua những cuộc đối thoại sâu sắc, thảo luận và chia sẻ quan điểm dưới góc nhìn của người trong cuộc.
Kính Đa Chiều chủ đề tiếp theo Nghệ thuật tranh gạo với sự tham gia của host Minh Đức và khách mời Ngọc Quỳnh sẽ được phát sóng vào lúc 20h ngày 16/8 trên kênh VTV9. Chương trình do VTV9 phối hợp cùng Jet Studio thực hiện.
Nguyễn Đình Cường
