Theo doanh nhân Ngọc Quỳnh, công đoạn làm tranh gạo rang khó nhất là rang gạo. Công đoạn này đòi hỏi nghệ nhân phải có kỹ thuật để tránh làm nổ hạt gạo cũng như đạt được sắc độ mong muốn.
Là nữ doanh nhân tiên phong đưa nghệ thuật tranh gạo đến với thị trường trong và ngoài nước, chị Ngọc Quỳnh vừa có những chia sẻ về quy trình sản xuất loại tranh này trong chương trình Kính Đa Chiều.
Chia sẻ với host chương trình là biên tập Minh Đức, nữ khách mời cho biết thời gian đầu số lượng nghệ nhân chung tay cùng gia đình chị làm tranh gạo không nhiều. Tuy nhiên, sau một thời gian, những nghệ nhân này đã đào tạo ra thế hệ nghệ nhân mới để tiếp tục phát triển loại hình nghệ thuật độc đáo này.
Công đoạn đầu tiên để làm tranh gạo đó là chọn và rang gạo. Gạo dùng để làm tranh là loại gạo thon dài vì nếu dùng hạt gạo tròn thì sẽ tạo ra những khoảng hở khi xếp các hạt gạo với nhau. Theo chị Ngọc Quỳnh, tranh gạo có rất nhiều dòng nhưng với doanh nghiệp của chị chủ yếu chuyên về tranh gạo rang sấy, đặc biệt là rang thủ công, tạo ra các tone màu khác nhau. Thời gian đầu, tranh gạo của chị Ngọc Quỳnh chỉ có thể rang sấy được hơn 10 sắc độ, nhưng với kỹ thuật ngày càng cải tiến, hiện nay doanh nghiệp của nữ khách mời đã tạo ra hơn 40 sắc độ khác nhau. Điều này giúp cho nghệ nhân có thể tạo ra những bức tranh sống động, độ 3D rõ nét và có thể thỏa sức sáng tạo trên những tone màu trắng, vàng, nâu, đen.
Nữ khách mời cho biết thêm, dòng tranh gạo rang khó nhất là công đoạn rang gạo. Công đoạn này đòi hỏi nghệ nhân có kỹ thuật rang để lửa không chạm vào hạt gạo và không làm nổ gạo. Bởi khi rang gạo nấu cháo thì thường có một số hạt bị nổ nhưng trong nghệ thuật tranh gạo, hạt gạo phải được rang sao cho không bị nổ thì mới có thể tạo thành một bức tranh hoàn hảo.
Clip Doanh nhân Ngọc Quỳnh tiết lộ tranh gạo rang đòi hỏi kỹ thuật cao, không làm nổ gạo:
Ngoài ra, tranh gạo còn có dòng sơn màu thủ công, có nghĩa là nghệ nhân sơn màu lên từng hạt gạo rồi xếp lại thành tranh. Hay dòng tranh gạo in nhiệt UV như bức tranh mèo thần tài làm từ gạo mà host Minh Đức giới thiệu trong chương trình. Dòng tranh gạo in nhiệt UV có nghĩa là xếp một lớp gạo nền rồi phủ nhiều lớp màu lên để tạo thành tác phẩm tranh gạo. Đây cũng là dòng tranh xuất hiện gần đây và được nhiều người ưa chuộng vì giữ được màu sắc tự nhiên và có đường nét sắc sảo cùng kích thước nhỏ. Trong khi đó, bất lợi của tranh gạo xếp chính là không thể tạo ra những tác phẩm nhỏ với nhiều chi tiết. Chị Ngọc Quỳnh lấy ví dụ tranh gạo xếp chân dung thì cần phải có kích thước lớn để diễn tả hoàn chỉnh các chi tiết như mắt, mũi, lông mi,…
Bên cạnh gạo nguyên hạt, chị Ngọc Quỳnh còn kết hợp với gạo tấm để tạo những tác phẩm tranh gạo đặc sắc. Nữ khách mời lấy ví dụ gạo tấm được sử dụng để làm những chi tiết nhỏ như bông hoa, tạo điểm nhấn cho tác phẩm. Như vậy, gạo tấm đã và đang được kết hợp cùng gạo nguyên hạt tạo thành bức tranh độc đáo.
Với nguyên liệu gần gũi với văn hóa Việt Nam, tranh gạo trở thành vật phẩm lưu niệm đầy ý nghĩa và được nhiều người yêu thích. Chị Ngọc Quỳnh cho biết, đối tượng khách hàng của tranh gạo rất đa dạng, từ cá nhân cho đến gia đình, doanh nghiệp hay những đoàn khách du lịch quốc tế và cả những đoàn doanh nhân Việt sang nước ngoài công tác.
Đặc biệt, tranh gạo còn được những lãnh đạo nhà nước chọn làm quà tặng trong các chuyến công du ở nước ngoài. Bởi tranh gạo không chỉ mang hình ảnh đặc trưng đại diện cho văn hóa Việt Nam mà còn biểu tượng cho sự sáng tạo, khéo léo và tài hoa của người Việt. Chị Ngọc Quỳnh chia sẻ: “Rất may mắn cho gia đình chúng tôi khi thường được mời tham dự những chương trình triển lãm trong và ngoài nước. Thông qua những chương trình này thì gia đình tôi có cơ hội giới thiệu, quảng bá những tác phẩm tranh gạo Việt Nam ra thế giới. Đó là điều hạnh phúc nhất mỗi khi có dịp mang tranh gạo đến chương trình triển lãm trong nước lẫn nước ngoài. Đó còn là niềm tự hào về sự tài hoa, khả năng khéo léo của những nghệ nhân Việt cũng như quảng bá và nâng tầm giá trị của hạt gạo”.
Qua cuộc trò chuyện của chị Ngọc Quỳnh, có thể thấy hành trình tạo dựng và phát triển tranh gạo của chị không chỉ là sự kiên trì, sáng tạo mà còn là câu chuyện về tình yêu nghệ thuật, tôn vinh giá trị hạt gạo Việt Nam.
Kính Đa Chiều là chương trình talkshow sở hữu format mới lạ và đầy hấp dẫn. Mỗi tập phát sóng của Kính Đa Chiều sẽ cùng bàn luận, đối thoại về một chủ đề hoặc một sự kiện đang được quan tâm xoay quanh những câu chuyện về văn hóa. Các khách mời đến với chương trình đều là những nghệ sĩ nổi tiếng, được khán giả mến mộ. Chương trình hứa hẹn mang đến cái nhìn đa chiều thông qua những cuộc đối thoại sâu sắc, thảo luận và chia sẻ quan điểm dưới góc nhìn của người trong cuộc.
Kính Đa Chiều chủ đề tiếp theo Chuyện phía sau những phiên tòa với sự tham gia của host Lê Hoàng và luật sư Trương Thị Hòa sẽ được phát sóng vào lúc 20h ngày 19/8 trên kênh VTV9. Chương trình do VTV9 phối hợp cùng Jet Studio thực hiện.
Nguyễn Đình Cường
