Rất nhiều người thường xuyên dùng nước luộc thịt để nấu canh nhưng vẫn không hết băn khoăn, làm như vậy có tốt, có đúng cách hay không.
Nước luộc thịt (nước dùng sau khi chần hoặc luộc thịt) là một nguyên liệu truyền thống trong nhiều bếp gia đình, thường được tận dụng vì tiện lợi, thơm ngọt và tiết kiệm. Nhưng xét theo góc độ dinh dưỡng và an toàn thực phẩm, liệu việc dùng nước luộc thịt để nấu canh có tốt?
Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần cân nhắc nhiều yếu tố — từ hàm lượng chất dinh dưỡng hòa tan, muối và mỡ, đến nguy cơ chứa các hợp chất không mong muốn đối với một số người có bệnh lý.
Lợi ích dinh dưỡng của nước luộc thịt
Trong nước luộc thịt có:
– Vitamin và khoáng hòa tan trong nước: Khi luộc thịt, một phần vitamin nhóm B (B1, B2, B3, B6) và một số khoáng như kali, magiê, canxi hòa vào nước. Vì thế nước luộc thịt chứa một số vi chất có lợi mà nếu bỏ đi sẽ là lãng phí dinh dưỡng.
Nước luộc thịt có vị ngọt, lượng đạm và khoáng chất nhất định nhưng thường cũng nhiều mỡ và có thể mặn. (Ảnh: Ajinomoto)
– Collagen và gelatine: Việc hầm/luộc xương và thịt có gân làm giải phóng collagen, sau khi đông lạnh tạo gel — tốt cho mô liên kết, khớp và cảm giác “ngon miệng” của nước dùng.
– Hương vị umami: Nước luộc thịt đem lại vị ngọt, đậm đà, giúp giảm nhu cầu nêm nhiều muối hoặc bột ngọt khi nấu canh.
Những rủi ro khi dùng nước luộc thịt để nấu canh
Sau đây là một số hạn chế cần lưu ý khi dùng nước luộc thịt để nấu canh:
– Hàm lượng muối cao (nếu luộc trước đã nêm): Nếu khi luộc bạn đã cho muối hoặc nước luộc lấy từ công đoạn chế biến có nêm (ví dụ luộc sườn đã ướp), nước sẽ chứa nhiều natri — làm tăng lượng muối trong món canh, không tốt cho người cao huyết áp, thận mạn.
– Nhiều chất béo: Nước luộc thường chứa mỡ nổi trên bề mặt, gây món ăn nhiều năng lượng, không phù hợp khi cần chế độ ít dầu mỡ hoặc cho người đang giảm cân, có rối loạn lipid máu.
– Purine: Các hợp chất purine hòa tan trong nước luộc (đặc biệt từ các loại thịt đỏ, nội tạng, xương) có thể tăng acid uric trong cơ thể — người bị gout nên hạn chế.
– Các hợp chất không mong muốn: Nếu luộc ở nhiệt độ rất cao hoặc dùng nguồn thịt không đảm bảo, nước luộc có thể chứa tạp chất, bã, bọt protein và mảnh vụn; tuy không phổ biến nhưng cần xử lý đúng cách.
– An toàn vi sinh: Nếu trữ nước luộc không đúng nhiệt độ, vi khuẩn có thể phát triển. Nước dùng nên được làm lạnh và bảo quản đúng cách.
Có nên dùng nước luộc thịt để nấu canh?
Câu trả lời là có, nhưng không phải trong mọi trường hợp.
Có nên dùng nước luộc thịt để nấu canh? Có, nhưng nên cân nhắc trong một số trường hợp. (Ảnh: Istock)
Việc dùng nước luộc thịt để nấu canh là hợp lý khi: Bạn muốn tận dụng dinh dưỡng và hương vị; bạn nấu canh rau củ hoặc canh có vị ngọt thịt; bạn bạn lọc, khử mỡ và điều chỉnh muối trước khi dùng.
Không nên (hoặc hạn chế) dùng nước luộc thịt để nấu canh khi: Người ăn có bệnh cao huyết áp, suy thận, rối loạn lipid máu, hoặc gout cấp/mãn tính; nước luộc đã được nêm rất mặn hoặc có nhiều mỡ.
Cách xử lý nước luộc thịt để an toàn và lành mạnh
– Không nêm muối khi luộc nếu dự định dùng làm nước canh: Luộc thịt với ít hoặc không muối, sau đó điều chỉnh muối khi nấu canh để kiểm soát tổng lượng natri.
– Lấy mỡ (degrease): Sau khi để yên (hoặc làm lạnh), mỡ sẽ đông lại trên mặt — bạn có thể cạo bỏ phần mỡ này để giảm năng lượng và chất béo. Nếu không muốn đợi đông lạnh, dùng muỗng hoặc giấy thấm để loại mỡ.
– Lọc sạch: Dùng rây hoặc khăn lọc (vải lọc) để loại bọt protein và các mảnh vụn, nước sẽ trong và ngon hơn.
– Đun sôi lại trước khi dùng: Đun sôi giúp tiêu diệt vi sinh nếu nước đã để nguội một thời gian.
– Pha loãng khi cần: Nếu nước luộc quá đậm, pha thêm nước lọc hoặc nước rau để giảm natri và năng lượng.
– Bảo quản đúng cách: Làm nguội nhanh, giữ trong hộp kín và cho vào ngăn mát tủ lạnh (dùng trong 48 giờ) hoặc đóng khay và để ngăn đá (lưu trữ vài tuần). Không để nước ở nhiệt độ phòng quá lâu.
Mẹo nấu canh ngon và lành mạnh
– Ưu tiên rau củ nhiều nước: Kết hợp nước luộc với nhiều rau củ (cải, rau muống, bắp cải, cà rốt) để tăng chất xơ, vitamin và giảm tỷ lệ “nước thịt” trên tổng thể.
– Hạn chế đồ hộp và gia vị giàu muối: Dùng gia vị nguyên bản (tỏi, hành, tiêu), nước cốt chanh, rau thơm để tăng vị thay vì nêm nhiều muối.
– Chọn thịt phù hợp: Nếu gia đình có người gout, chọn thịt nạc trắng (gà bỏ da) thay vì thịt đỏ nhiều purine, hoặc dùng nước hầm xương ở mức vừa phải và loại bỏ bọt, mỡ.
– Dùng kỹ thuật trong bếp: Muốn nước dùng trong, sử dụng cách làm trong/trắng (thêm lòng trắng trứng đánh bông vào nước đang sôi nhẹ để kéo theo tạp chất rồi lọc) — cách này giúp nước trong và sạch hơn.
Tóm lại, về mặt dinh dưỡng và vị giác, nước luộc thịt là nguồn nguyên liệu giá trị để nấu canh vì nó cung cấp vị ngọt tự nhiên, một số vitamin, khoáng và collagen. Tuy nhiên, bạn cần xử lý đúng cách và cân nhắc nếu người ăn bị cao huyết áp, gout, bệnh mạn tính.
Với người bị gout, nếu dùng nước luộc thịt để nấu canh, nên chọn nước luộc từ thịt trắng, loại bỏ mỡ, pha loãng và dùng rất tiết chế.
Bảo quản nước luộc bằng cách làm nguội nhanh, cho hộp kín, tủ lạnh tối đa 48 giờ hoặc để ngăn đá vài tuần; đĐun sôi lại trước khi dùng. Không nên hâm đi hâm lại nhiều lần vì làm giảm chất lượng và tăng rủi ro vi sinh nếu bảo quản không tốt.
Theo VTC
