Tính lan truyền của mạng xã hội có thể là bệ phóng nhưng nhiều khả năng cũng là nơi chôn vùi danh tiếng của các ngôi sao chỉ sau một đêm.
Sau khi tham gia chương trình Anh trai “say hi”, Negav trở nên nổi tiếng hơn trước và có thêm lượng fan đông đảo. Các trang mạng xã hội của anh tăng follow nhanh chóng. Sản phẩm âm nhạc của rapper sinh năm 2001 cũng được quan tâm, ủng hộ hơn.
Tuy nhiên, mọi chuyện dường như đang đảo ngược chỉ sau một đêm. Những bài đăng, bình luận trong quá khứ được cho là của Negav bị đào lại và đa phần bị chỉ trích vì có nội dung tục tĩu, phản cảm, quấy rối ngôi sao khác. Tất cả những cụm từ tìm kiếm liên quan đến anh hiện đều rất tiêu cực.
Dù Negav đã lên tiếng xin lỗi và cho biết “nhận thức sâu sắc những sai lầm trong quá khứ là điều không thể đổi thay”, nhiều khán giả vẫn quay lưng, tuyên bố “thoát fan” vì không thể chấp nhận được một phần quá khứ đó của thần tượng.
Negav là ví dụ mới nhất, trường hợp điển hình của một hiện tượng văn hóa rộng hơn được gọi là “Milkshake Duck” trong tiếng Anh. Khi đã có riêng một thuật ngữ dành cho mình, hiện tượng này tự chứng minh rằng nó phổ biến đến mức nào. Thực tế, có rất nhiều ngôi sao đã lụi tàn sự nghiệp cũng nhanh như cách họ nổi tiếng. Thời đại mạng xã hội đã đẩy quá trình này lên một tầm cao mới. Sức mạnh lan truyền như một con dao hai lưỡi khi hôm nay có thể là bệ phóng nhưng ngày mai sẽ biến thành vực thẳm của danh tiếng.
Đào bới mọi bí mật
Milkshake Duck ra đời vào năm 2016, thông qua dòng tweet đặc biệt của người dùng X (trước đây là Twitter) nổi tiếng Ben Ward, hay còn gọi là @pixelatedboat.
“Toàn bộ Internet đều yêu thích Milkshake Duck, một chú vịt đáng yêu thích uống sữa lắc!”, Ward viết, mô tả phản ứng điển hình đối với các meme (nội dung chế) lan truyền có vẻ vô hại, mời gọi người dùng mạng xã hội đồng cảm với một người (hoặc chú vịt) vui tính, vô tình nổi tiếng đã thu hút được sự chú ý của họ.
“Nhưng than ôi, Internet đánh cắp niềm vui nhanh như cách nó mang lại: 5 giây sau, chúng tôi rất tiếc phải thông báo với bạn rằng con vịt này là loài phân biệt chủng tộc”, Ward nói thêm.
Milkshake Duck xuất hiện năm 2016 và trở thành từ của năm 2017 theo bình chọn của Macquarie Dictionary. Ảnh: Shutterstock.
Ward đã chế giễu xu hướng của mạng xã hội là ngay lập tức tìm hiểu kỹ lưỡng câu chuyện đằng sau những người mới nổi tiếng, đào bới mọi bí mật đen tối của họ. Và sau đó, mọi người chuyển đổi trạng thái từ “yêu thích nhất” đến “căm ghét nhất” với tốc độ chóng mặt.
Macquarie Dictionary đã chọn Milkshake Duck là từ của năm 2017. Từ điển này định nghĩa cụm từ là “một người ban đầu được giới truyền thông đánh giá tích cực nhưng sau đó bị phát hiện có điều gì đó đáng ngờ khiến mức độ nổi tiếng của họ giảm mạnh”. Nhìn rộng ra, Milkshake Duck phản ánh “một chủ đề cụ thể về sự thất thường tập thể của Internet”.
Ủy ban giám khảo của Macquarie Dictionary cho biết cụm từ này phản ánh một hiện tượng đang phát triển trong một tuyên bố vào năm 2018: “Ngay cả khi bạn không biết từ này, bạn vẫn biết hiện tượng này”.
“Milkshake Duck nổi lên như một thuật ngữ rất cần thiết để mô tả thứ mà chúng ta ngày càng thấy nhiều hơn, không chỉ trên Internet mà còn trên mọi phương tiện truyền thông. Nó vừa thể hiện mong muốn hạ bệ ai đó, vừa hy vọng rằng họ sẽ không bị hạ bệ”.
Vội vàng khóa trang cá nhân
Ví dụ điển hình nhất của Milkshake Duck có lẽ là Ken Bone, anh chàng da trắng luộm thuộm đã quyến rũ nước Mỹ trong cuộc tranh luận tổng thống năm 2016, nhưng sau đó bị phát hiện có lịch sử bình luận rất đáng ngờ trên Reddit.
Một ví dụ khác là cặp đôi Tripps, hay còn gọi là Curvy Wife Guy và vợ anh là Sarah. Cặp đôi siêu lãng mạn đã trở nên nổi tiếng vào mùa hè năm 2017 vì những bình luận tích cực về cơ thể của họ, cho đến khi cộng đồng mạng soi ra một số nhận xét phân biệt chủng tộc và kỳ thị người chuyển giới của cả hai.
Curvy Wife Guy từ được yêu mến đến bị căm ghét chỉ sau một đêm. Ảnh: Robbie Tripp/@tripp.
Đến năm 2018, “Plane Bae” là câu chuyện đáng yêu biến thành địa ngục tiếp theo. Câu chuyện bắt đầu khi nhiếp ảnh gia Rosey Blair đổi chỗ cho một người phụ nữ trên chuyến bay để được ngồi gần bạn trai. Sau đó cô chia sẻ người phụ nữ đã gặp được đối tượng ưng ý nhờ đổi chỗ với mình. Tuy nhiên, mặt tối của sự lan truyền là rất nhiều người đã truy tìm danh tính cô gái được nhắc đến, rồi để lại vô số bình luận khiếm nhã trên trang cá nhân của cô.
Cuối cùng, Rosey Blair, người ban đầu có vẻ như là bà mối ngây thơ và vui tính, nhanh chóng trở thành kẻ hám danh muốn được chú ý và phải công khai xin lỗi.
Ở Việt Nam, các ví dụ về Milkshake Duck cũng không hiếm. Mọi người vẫn thường nửa đùa nửa thật khuyên các ngôi sao nổi tiếng sau một đêm – người đăng quang cuộc thi sắc đẹp, quán quân chương trình truyền hình, chiến thắng cuộc thi – nên khóa trang cá nhân ngay sau đêm chung kết, để tránh sự soi xét của công chúng về các phát ngôn, bài đăng, bình luận trong quá khứ có thể gây tranh cãi. Và thực tế là nhiều người đã áp dụng lời khuyên này.
Ai là “trùm cuối”?
Milkshake Duck nói nhiều hơn về tính lan truyền tức thời trong thời đại mạng xã hội, cũng như sự phân cực ngày càng tăng của các hệ tư tưởng được công khai.
Tính lan truyền có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể trở thành người của công chúng chỉ sau một đêm, đồng thời với khả năng phát hiện ra một ngôi sao mới có quá khứ không mấy tốt đẹp tăng lên. Cụm từ phần nào công nhận thực tế rằng mọi người đều đã nói và làm những điều ngu ngốc trên Internet, và do đó bất kỳ ai cũng có thể trở thành Milkshake Duck bất cứ lúc nào.
Nhìn chung, khái niệm này nhấn mạnh sự trỗi dậy của cuộc thảo luận lớn hơn “cancel culture” (tạm dịch: văn hóa hủy bỏ). Milkshake Ducked dường như hoàn toàn phù hợp với kỷ nguyên mà đối với nhiều người, không có gì là an toàn tuyệt đối và mọi hiện tượng vui vẻ, ngây thơ đều có một mặt tối chưa được tiết lộ.
Mọi người có thể chưa nghe về Milkshake Duck, nhưng thường đã biết về hiện tượng này trong thực tế. Ảnh: Vox.
Mặc dù dần bị lu mờ theo thời gian, thuật ngữ vẫn được chứng minh là có sức mạnh bền bỉ. Mỗi năm lại có một ví dụ mới đưa thuật ngữ này trở lại tâm điểm trong phạm vi văn hóa.
Ngày nay, ngay cả khi không quen với thuật ngữ cụ thể là Milkshake Duck, công chúng vẫn có thể biết tất cả về quỹ đạo của sự nổi tiếng ngắn ngủi và tụt dốc thảm hại trên Internet.
Bàn về hiện tượng văn hóa Milkshake Duck trong bài viết “Why everything is a Milkshake Duck” (tạm dịch: Tại sao mọi thứ đều là Milkshake Duck), Swati Sharma – Tổng biên tập của Vox – đã kết luận: “Cuối cùng, chuỗi sự kiện Milkshake Duck điển hình có lẽ nói lên nhiều điều về nền văn hóa phơi bày tội lỗi của một cá nhân ra toàn thế giới và bản chất vừa đen tối, vừa buồn cười của con người. Rốt cuộc, không ai trong chúng ta là hoàn hảo cả. Chúng ta chỉ là những Milkshake Duck đang chờ đợi để xuất hiện. Và có lẽ trùm cuối thực sự chỉ là Internet mà thôi”.
