Emily Bender và Alex Hanna muốn vạch trần sự cường điệu do các công ty AI lớn tạo ra trong cuốn ‘The AI Con’. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng cuốn sách còn một chiều và thiên kiến, theo The New Scientist.
Trong khi mọi người nhìn vào Thung lũng Silicon thường nói về những thành công lớn, như iPhone, Facebook hay Google. Tuy nhiên, một khía cạnh quan trọng khác cũng cần được chú ý, đó là những vụ lừa đảo, như máy xét nghiệm máu sai Edison của Theranos hay sàn tiền điện tử gian lận FTX.
Nhìn toàn cảnh, cả hai khía cạnh này có chung một công thức: đưa một ý tưởng thay đổi thế giới, cường điệu nó lên để thuyết phục các nhà đầu tư, và sau đó mở rộng càng xa và càng nhanh càng tốt. Nhưng khi xem xét kỹ hơn, sự cường điệu bị chững lại và bong bóng nhanh chóng tan vỡ.
Góc nhìn thiếu toàn diện
Hai tác giả Emily Bender và Alex Hanna lập luận rằng cần thực hiện cách nhìn cẩn trọng và xem xét kỹ lưỡng tương tự với ngành công nghiệp AI ngày nay. Trong cuốn The AI Con, họ cho rằng con người đã quá đề cao khả năng của AI, và sự cường điệu các công ty AI lớn tạo ra đã khiến cả thế giới choáng ngợp và làm giảm khả năng đánh giá tác hại thực sự của AI đến xã hội.
Cuốn sách ra mắt ngày 13/5. Ảnh: Cnet.
Từ đó, mục tiêu của họ là ngăn chặn sự sụp đổ của một làn sóng bong bóng công nghệ mới, tương tự điều đã xảy ra vào cuối những năm 1990 và đầu 2000, khi giới đầu tư đổ xô rót tiền vào các công ty Internet chưa tạo ra giá trị thực.
Tuy nhiên, The New Scientist cho rằng những bằng chứng về tác hại của AI được trình bày trong cuốn sách không có gì mới: Vẫn là những thành kiến cố hữu với AI, vấn đề bản quyền và một số tuyên bố cường điệu về AI.
Cụ thể, các tác giả dành một chương để xem xét những công cụ AI hiện tại là gì, cả những hệ thống AI truyền thống và các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) đang là xương sống cho các dịch vụ như ChatGPT. Tuy nhiên, thông tin họ cung cấp không nhiều. Và từ những thông tin ít ỏi đó, họ kết luận rằng ChatGPT không khác gì một “công cụ tự động hoàn thành công việc đã được nâng cấp” hay “một chiếc máy sản xuất văn bản tổng hợp”, và chắc chắn nó không có tri giác.
Tuy nhiên, tri giác của AI vẫn đang là một vấn đề nghiên cứu nổi bật. Nhiều nhà khoa học vẫn tự hỏi liệu LLM có thể giải quyết các vấn đề đòi hỏi một hình thức lý luận cao hay không, như các giải pháp toán học hoặc điều khiển rô bốt trong thế giới thực. Và vấn đề ngày càng phức tạp, khó có câu trả lời khi các LLM ngày càng lớn hơn về quy mô, đa dạng hơn về dữ liệu nguồn.
Do đó, lập luận rằng AI chỉ nên bị giới hạn trong các mục đích sử dụng hẹp, như xử lý hình ảnh cho các bác sĩ X quang hoặc kiểm tra chính tả, được đề cập trong sách là chưa đủ sức thuyết phục.
The Guardian cũng chỉ ra các tác giả của The AI Con còn thiếu góc nhìn toàn diện. “Dù những đòn công kích, châm biếm của cuốn sách nhằm vào các ‘cỗ máy đạo văn khổng lồ’ khá thú vị, nó lại có xu hướng vơ đũa cả nắm, gom mọi thứ mang nhãn AI vào cùng một nhóm tiêu cực”, tờ báo này cho biết.
Câu hỏi về lợi ích của giới đầu tư
Dù vậy, vẫn phải khẳng định rằng nhiều lập luận mà Bender và Hanna đưa ra về tác động có hại của AI đối với xã hội là thuyết phục. Họ chỉ ra một cách đúng đắn rằng lịch sử của AI đầy rẫy những lời hứa hẹn thái quá và khiến con người mơ hồ về khả năng thật sự của nó.
nhà ngôn ngữ học người Mỹ Emily Menon Bender, 52 tuổi và Giám đốc nghiên cứu tại Viện nghiên cứu Trí tuệ nhân tạo phân tán (DAIR) Alex Hanna. Ảnh: VR Podcast.
Ví dụ, Thủ tướng Anh Keir Starmer từng đề cập tới AI opportunities action (Kế hoạch hành động về trí tuệ nhân tạo). Theo đó, ông tuyên bố sẽ “bơm AI vào huyết mạch quốc gia”, tích hợp công nghệ vào mọi lĩnh vực. Dù có những từ “đao to búa lớn”, công chúng vẫn không rõ tiềm năng của AI là gì và niền tin đó có cơ sở vững chắc hay không?
Trong khi đó, không thể phủ nhận rằng AI đang trở thành mỏ vàng cho các nhà đầu tư mạo hiểm để giảm chi phí việc làm và tăng lợi nhuận. Theo một báo cáo năm 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, 40% nhà tuyển dụng dự định cắt giảm nhân sự khi áp dụng AI trong những năm tới.
Kết luận này nhận được sự tin tưởng khi công chúng thấy rõ ràng AI tạo sinh vào năm 2025 tiên tiến hơn hẳn so với chatbot trị liệu tâm lý Eliza lần đầu tiên làm say mê các nhà khoa học vào những năm 1970.
Dù vậy, sự phát triển của AI nằm trong tay con người và vẫn chưa chắc chắn tương lai sẽ xảy ra điều gì, việc nhận ra sự cường điệu về AI và hiểu được bản chất của nó là cần thiết.
Theo ZNews
