Trong tập 101 chương trình Kính Đa Chiều, nghệ sĩ Mỹ Lý khẳng định luyện viết thư pháp không hề khó, chỉ cần niềm đam mê và sự kiên trì, bền bỉ thì có thể đến với bộ môn này. Tuy nhiên, để viết một bức tranh thư pháp đẹp cần hội tụ đủ các yếu tố về nét chữ, màu sắc, độ đậm nhạt đến cả dấu thanh.
Trong một lần tình cờ khi xem triển lãm “100 chữ Mẹ”, nghệ sĩ Mỹ Lý trót lòng vương vấn bộ môn nghệ thuật thư pháp và quyết tâm theo học dù độ tuổi đã ngoài 50. Đến nay, nghệ sĩ Mỹ Lý đã bén duyên với thư pháp tròn 20 năm. Những ngày đầu chập chững đến với bộ môn thư pháp, bà theo học dưới sự hướng dẫn của họa sĩ Trần Văn Hải.
Nhận xét về người thầy vỡ lòng, nghệ sĩ Mỹ Lý cho biết họa sĩ Trần Văn Hải là nghệ sĩ lớn, dẫu nhỏ tuổi hơn bà nhưng vốn là một người tài hoa. Khi ấy, bà đồ Mỹ Lý theo học thư pháp căn bản trong vài tháng và từ đó tiếp tục kiên trì luyện tập, không ngừng sáng tạo. Bằng niềm đam mê mãnh liệt và sự nỗ lực bền bỉ, bà đồ Mỹ Lý trở thành một trong những nghệ sĩ viết thư pháp nức tiếng ở TP.HCM.
Chia sẻ với host chương trình Kính Đa Chiều là đạo diễn Lê Hoàng, nghệ sĩ Mỹ Lý khẳng định viết thư pháp không hề vất vả, chỉ cần một chiếc bàn và những dụng cụ được đặt sẵn tại đó khi có thể luyện viết bất cứ khi nào. Tuy nhiên, bộ môn thư pháp đòi hỏi sự kiên trì và đam mê. Do đó, bà đồ Mỹ Lý khuyến khích người trẻ đam mê thư pháp dành thời gian tập trung và cải thiện kỹ năng của mình. Bởi vì thư pháp không chỉ là kỹ năng mà còn là sự kết hợp của cảm xúc và tâm hồn. Nghệ sĩ thư pháp Mỹ Lý hài hước kể lại: “Mấy bạn trẻ hỏi tôi làm sao để viết đẹp. Tôi nói đừng yêu thì mới viết đẹp, vì cứ yêu rồi đi chơi thì làm sao viết đẹp. Thư pháp là viết chữ phát sinh từ trong bản thân”.
Trước thắc mắc của đạo diễn Lê Hoàng về số lần luyện tập cho một mẫu chữ thư pháp, nghệ sĩ Mỹ Lý cho rằng người viết cần phải yêu thích chữ đó. Nếu như những người trẻ thường viết chữ “Tâm”, “Nhẫn”, “Phúc”, “Đức” thì bà thường viết chữ “Trời”, “Trăng”, “Mây”, “Gió”, “Sen”, “Thiền”,…
Chính sự khác biệt này mà bà đồ Mỹ Lý tiết lộ những chữ thư pháp này của bà không bán được gần 10 năm. Tuy nhiên, thời gian gần đây nhiều người không còn ưa chuộng chữ “Tâm”, “Nhẫn”,.. mà thay vào đó chơi chữ “Trời”, “Trăng” hay “Thiền”, “Trà” với đường nét hình tròn. Theo nghệ sĩ Mỹ Lý, bộ môn thư pháp cũng cần sự sáng tạo vì nếu không đổi mới làm khác đi thì chỉ có vài chữ lặp đi lặp lại.
Tương tự như ca sĩ, người viết thư pháp cũng có những “bài tủ” của riêng mình. Đối với bà đồ Mỹ Lý, “bài tủ” có nghĩa đó là những mẫu chữ yêu thích, được luyện viết nhiều lần và đạt đến mức độ hoàn hảo. Cụ thể, bà thường chọn những chữ mình yêu thích và viết hàng trăm lần, từ đó chọn ra những chữ đẹp nhất.
Khách mời chương trình Kính Đa Chiều cho biết: “Tôi viết 100 chữ mới lựa được 1 chữ rồi giảm dần đến khi viết 10 chữ, lựa được 3 chữ, sau đó viết 10 chữ, lựa được 7 chữ, thì phải có các cấp độ như vậy. Vì bản thân viết xong, nhìn sẽ biết đẹp xấu, người ngoài nhìn không thể biết mà chỉ khen đẹp. Bản thân phải là người thấy chữ đẹp hoặc xấu trước tiên”.
Tuy nhiên, cũng có lúc người nghệ sĩ thư pháp cần sự phản hồi từ người khác để có cái nhìn mới mẻ và khách quan về tác phẩm của mình. Chẳng hạn đôi khi nghe cảm nhận của người ngoài, bà đồ Mỹ Lý lại thấy tranh chữ của mình độc đáo, bèn xin lấy lại. Bà giải thích vì người viết thư pháp đôi khi cảm nhận quá nhiều dẫn đến cảm xúc bị chai sạn. Đồng thời, một bức thư pháp quá hoàn mỹ chưa chắc là một bức tranh đẹp. Bà lấy ví dụ chữ “Trăng” bị lệch một chút có khi lại hay hơn chữ “Trăng” tròn. Ngoài ra, trong thư pháp cũng có nhiều trường hợp ngoại lệ khác.
Clip Nghệ sĩ thư pháp Mỹ Lý: “Tôi viết 100 chữ mới lựa được 1 chữ”:
Bà đồ Mỹ Lý khẳng định để viết thư pháp đẹp thì phải viết chữ to, hay còn gọi là đại tự. Chẳng hạn, đối với thư pháp chữ “Tâm” ngoài phần chính văn thì còn có lạc khoản, tức những bài thơ nhỏ về chữ “Tâm”. Tuy nhiên, để viết thư pháp trên khổ giấy lớn lại là một thử thách khác đối với người nghệ sĩ. Vì giấy càng lớn, người viết thư pháp càng khó vì cần nhiều lực. Theo nghệ sĩ Mỹ Lý, thư pháp thật chất không chỉ có một màu đen mà ẩn chứa nhiều tầng lớp, sắc độ mực từ đậm nhạt đến độ xước của mực, tạo nên chiều sâu cho bức tranh.
Bên cạnh đó, thư pháp còn sử dụng và sắp xếp dấu thanh để tạo nên một bức tranh hoàn chỉnh. Nghệ sĩ Mỹ Lý cho biết dấu thanh làm cho chữ thư pháp trở nên bay bổng hơn. Vì vậy, bà rất thích và “ghiền” sử dụng con dấu để bức tranh thêm phần đặc sắc. Tuy nhiên, bà cũng nhấn mạnh rằng tính bay bổng này phải được kiểm soát, không thể làm mất đi tính đọc hiểu của tác phẩm. Mỗi nét chữ và dấu thanh đều phải hài hòa và tạo nên một tổng thể thống nhất.
Về tính thương mại của thư pháp, nghệ sĩ Mỹ Lý cho rằng dù thư pháp có thể bán được nhưng chưa thực sự phát triển mạnh mẽ. Nhiều người viết thư pháp vẫn làm những công việc khác. Đôi lúc, việc bán thư pháp không chỉ dựa vào giá trị nghệ thuật mà còn là dựa cảm tình của người mua. Nghệ sĩ Mỹ Lý thổ lộ: “Nhiều khi người khác mua vì cảm tình, giống như tôi viết thư pháp mà không bán được thì cũng buồn. Vì ai cũng khen viết đẹp nhưng phải bán được thì mới thể hiện thư pháp có giá trị. Nếu không bán được thì cũng buồn, nhưng không có nghĩa là thư pháp xấu mà phụ thuộc vào việc hợp mắt người mua”.
Đồng thời, bà đồ Mỹ Lý bật cười đùa rằng họa sĩ vốn không thích những người viết thư pháp. Bởi vì trong khi họa sĩ phải đào tạo qua trường lớp và tốn nhiều thời gian, công sức để hoàn thành bức tranh thì người viết thư pháp chỉ cần cầm bút viết thì đã có thể bán tranh một cách dễ dàng.
Thông qua chương trình Kính Đa Chiều, nghệ sĩ thư pháp Mỹ Lý bày tỏ mong muốn có một hội thư pháp chính thức, bởi vì bộ môn nghệ thuật này hiện nay chưa được công nhận đúng mực. Cuối chương trình, đạo diễn Lê Hoàng gửi lời cảm ơn đến nghệ sĩ Mỹ Lý vì những chia sẻ vừa mới mẻ vừa gần gũi về thư pháp đến khán giả truyền hình.
Kính Đa Chiều là chương trình talkshow sở hữu format mới lạ và đầy hấp dẫn. Mỗi tập phát sóng của Kính Đa Chiều sẽ cùng bàn luận, đối thoại về một chủ đề hoặc một sự kiện đang được quan tâm xoay quanh những câu chuyện về văn hóa. Các khách mời đến với chương trình đều là những nghệ sĩ nổi tiếng, được khán giả mến mộ. Chương trình hứa hẹn mang đến cái nhìn đa chiều thông qua những cuộc đối thoại sâu sắc, thảo luận và chia sẻ quan điểm dưới góc nhìn của người trong cuộc.
Kính Đa Chiều – chủ đề tiếp theo Nghệ sĩ thiết kế phục trang sân khấu với sự tham gia của host Minh Đức và nhà thiết kế phục trang Ngọc Tuấn sẽ được phát sóng vào lúc 20h ngày 6/6 trên kênh VTV9. Chương trình do VTV9 phối hợp cùng Jet Studio thực hiện.
Nguyễn Đình Cường
